Κυριακή 27 Ιουλίου 2014

Αναζητώντας τα χαμένα λεφτά..

Κάθε άνθρωπος, οικογένεια, περιοχή ή χώρα παράγει και ξοδεύει.. Αυτός είναι ένας νόμος της οικονομίας, σε κάθε περίοδο. Τα παλιότερα χρόνια που δεν υπήρχαν νομισματικές μονάδες, οι άνθρωποι έκαναν ανταλλαγές. Αυτός που παρήγαγε αλεύρι το αντάλλασσε με αυγά, αυτός που είχε κριθάρι το αντάλλασσε με φασόλια και το αόρατο χέρι έκανε το έργο του. Βασικές προϋποθέσεις για τη συνέχιση του συστήματος ήταν η παραγωγή και η ανταλλαγή. Άν δεν παρήγαγες, δεν μπορούσες να ανταλλάξεις. Έπαιρνες μόνο ο,τι σου πρόσφερε η γενναιοδωρία (βλέπε ελεημοσύνη) των εχόντων. Το φαινόμενο των ανταλλαγών ισχύει μέχρι και σήμερα. Σε χώρες όπου υπάρχει καλπάζων πληθωρισμός (ιδιαίτερα στη Λατινική Αμερική και την Αφρική), οι πολίτες αρκετών περιοχών διατηρούν ανταλλακτήρια προϊόντων.

Στις πιό σύγχρονες κοινωνίες, οι νομισματικές μονάδες ήταν αυτές που καθόριζαν το εμπόριο. Πουλούσες αυτό που παρήγαγες, έπαιρνες χρήμα (σε χρυσάφι, άργυρο, χαλκό ή κάποια πρόσμιξη) και αγόραζες με τη σειρά σου ο,τι σου επέτρεπε η αξία των νομισμάτων που είχες στα χέρια σου. Στις δύσκολες μέρες των πολεμικών αναμετρήσεων, ο νικητής μάζευε σαν κέρδος ο,τι εύρισκε στο χώρο του ηττημένου και πουλούσε ο,τι και όποιον ήθελε για να εξαργυρώσει τη νίκη του. Ο ηττημένος ήταν πλέον σκλάβος και τα χρήματα της χώρας του λιώνονταν για να γίνουν νομίσματα της χώρας του νικητη. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα που καταγράφηκε ήταν η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1204.

Μετά το μεσαίωνα, οι καταγραφές αναφέρουν ότι οι χώρες χρεωκοπούσαν κάθε φορά που έχαναν ένα πόλεμο ή κάθε φορά που το εμπόριο ήταν για σειρά ετών εις βάρος τους (εξήγαγαν λιγότερα απο όσα εισήγαγαν). Σε αυτές τις περιπτώσεις γινόταν ανακατανομή εδαφών και περιουσιών. Οι νικητές αποκτούσαν τα εδάφη των ηττημένων και τους έπαιρναν στη δούλεψή τους. Το αόρατο χέρι έκανε με επιτυχία το έργο του. Βάσει αυτών των ανακατατάξεων στα εθνικά ισοζύγια δεν υπήρξε οποιαδήποτε νομισματική ένωση που να άντεξε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τόσο η Λατινική Νομισματική Ένωση όσο και η Σκανδιναβική διαλύθηκαν μόλις οι ανισορροπίες έγιναν ανεξέλεγκτες. Οι μόνες νομισματικές ενώσεις που ακόμα επιβιώνουν είναι η Αμερικανική (ΗΠΑ) και η Γερμανική (ενοποίηση δύο Γερμανιών). Αυτές οι δύο ενώσεις είναι καταναγκαστικές, αφορούν έθνη που δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να ανακατανείμουν τον εθνικό πλούτο στο σύνολο της χώρας. Η Ευρωζώνη ζεί στις μέρες μας τους κλυδωνισμούς που πέρασε η Λατινική Νομισματική Ένωση και η Σκανδιναβική. Μέχρι να επέλθει το μοιραίο..

Απο τα πανάρχαια χρόνια μέχρι και τις πιο σύγχρονες εποχές υπήρξαν περιπτώσεις όπου οι στρατιωτικές επεμβάσεις και η διπλωματική επιβολή (πχ. ΤΡΟΪΚΑ) γίνονταν για να αποκατασταθούν τα συμπεφωνηθέντα. Ο οφειλών έπρεπε να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις του. Σε γενικές γραμμές, άν η Κύπρος παρήγαγε 1 εκατομύριο ευρώ ανα ημέρα σήμαινε ότι καθένας μας δικαιούταν (αναλογικά) 2 ευρώ για τις όποιες ανάγκες του. Και σε κάθε περίπτωση που κάποιος αποφάσιζε ότι βάσει των κεκτημένων του έπρεπε να λάβει 10 ευρώ, για την αποκατάσταση της κανονικότητας και των ισορροπιών οδηγούσε στην πείνα 4 άλλους. Άν ο λογαριασμός που πλήρωνε τον εθνικό λογαριασμό ήταν διαχρονικά ελλειμματικός, θα έπρεπε να αναμένουμε τη στιγμή που θα έρχονταν τα αεροπλανοφόρα του δανειστή ή οι πιο "διπλωματικές" του αντιπροσωπίες, όπως διδάσκει η ιστορία για κάθε προηγούμενη περίπτωση.

Πέρσι, οι τράπεζες μας εμφάνισαν συσσωρευμένες οικονομικές υποχρεώσεις αρκετών δισεκατομυρίων ευρώ. Στην ιστορία, κάθε φορά που συνέβαινε το ίδιο, το κράτος παρενέβαινε σαν μαξιλάρι ( δανειστής της υστάτης / lender of last resort ). Εκείνη ακριβώς τη στιγμή όμως φάνηκε ότι και το ίδιο το κράτος μας είχε μια αντίστοιχη οικονομική τρύπα (στις επόμενες αναρτήσεις θα εξηγήσουμε και το πώς δημιουργήθηκαν αυτές οι τρύπες). Έπρεπε (αναγκαστικά) να δανειστούμε απο το εξωτερικό για να καλύψουμε τις υποχρεώσεις μας. Έπρεπε να δανειστούμε απο αυτούς που είχαν διαθέσιμα πλεονάσματα και να αναδιαρθρώσουμε όσα υπήρχαν στο εσωτερικό, σαν αποτέλεσμα της οικονομικής φούσκας που κάποιοι σχεδίασαν και υλοποίησαν, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια . Έπρεπε να βάλουμε εγγύηση ο,τι συνηθίζεται κάθε φορά, τις περιουσίες μας, εμάς και τα παιδιά μας. Το αόρατο χέρι, επανέλαβε το έργο του, σαν φάρσα ή τραγωδία.

Αυτοί που μέχρι σήμερα αναζητούν τους υπεύθυνους του οικονομικού εγκλήματος, κομίζουν γλαύκαν εις Αθήνας. Για δεκαπέντε περίπου χρόνια, οι επιχειρήσεις μας, οι τράπεζες μας και το κράτος μας πλήρωναν μισθούς απο χρήματα που δεν είχαν και δεν δημιουργούσαν. Δημιούργησαν πλασματικούς αριθμούς, πλασματική ανάπτυξη και πλασματική ευδαιμονία. Αυτή η κατάσταση αποκαλείται πιό επιστημονικά ως "μεταφορά απο την περίοδο της κανονικότητας στην φάση της φούσκας και απο τη φάση της φούσκας στη φάση του Ponzi". Η διαχρονική ατιμωρησία μας μετέφερε διαδοχικά στη φάση της φούσκας και έπειτα στη φάση του Ponzi για ένα πολύ απλό λόγο. Δεν είχαν λόγο να μην κλέβουν και να μην εξαπατούν, όλοι όσοι το έκαναν, όταν έβλεπαν ότι οι προηγούμενοι δεν τιμωρούνταν.

Όσοι αυτές τις μερες αρθρογραφούν για κεκτημένα και δικαιώματα που χάνουν είναι όλοι αυτοί που την τελευταία δεκαπενταετία αμοίβονταν απο ένα λογαριασμό υπερανάληψης στον οποίο όλοι εμείς οι υπόλοιποι κάναμε κατάθεση. Τα χρήματα και οι αυξήσεις που έπαιρναν ήταν στην ουσία δανεικά με εγγυητές όλους εμάς τους υπόλοιπους. Τα κεκτημένα και τα δικαιώματα που επικαλούνται δεν ήταν τίποτα παραπάνω απο μια ουτοπία που διήρκεσε όσο η απάτη παρέμενε ατιμώρητη και για όσο ο λογαριασμός παρέμενε ανεξόφλητος..


Ο Νίκος Ραφίδιας [ προσωπική ιστοσελίδα ] είναι Πολιτικός Επιστήμονας και ενεργός πολίτης στα πλαίσια της δημιουργίας ενός υγιούς Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Το κείμενο αυτό γράφτηκε επειδή κατα την άποψη του η ενίσχυση του ελέγχου της ασυδοσίας είναι η μόνη διέξοδος για την εξυγίανση της κρατικής μας μηχανής.