Κυριακή 17 Μαρτίου 2013

Δεν μπορείς, μιά ζωή, να είσαι ολίγον έγκυος..

Η χθεσινή μέρα αποτέλεσε άλλη μία δοκιμασία στην Ευρώπη, τόσο απο πολιτικής όσο και οικονομικής πτυχής. Είχε φτάσει η σειρά της Κύπρου να πληρώσει το λογαριασμό των ασυμμετριών και των ανισοτήτων που προκαλεί η διαφορετική πραγματική οικονομική κατάσταση των χωρών της Ευρώπης. Μιας Ευρώπης που έχει σήμερα πάρα πολύ πλούσιους και πάρα πολύ φτωχούς. Μιάς Ευρώπης που σήμερα ευνοεί την αχαλίνωτη συσσώρευση πλούτου απο όσους έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα σε βάρος των πιο αδύναμων, σε ένα κοινό σύστημα όπου κάποιοι έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα κυρίως λόγω μεγέθους και ισχύος..

Απο την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωζώνη είχε σταδιακά δημιουργηθεί μια απίστευτη ασυμμετρία. Η μικρή Κύπρος, που στηριζόταν στον τουρισμό και τις υπηρεσίες, έδινε επιτόκια καταθέσεων πολύ ψηλότερα του μέσου ευρωπαϊκού όρου, και την ίδια ώρα συσσώρευε τεράστια κεφάλαια που δεν ήξερε και επομένως δεν μπορούσε να διαχειριστεί και να αυξήσει. Την ίδια ώρα, τα ψηλά επιτόκια καταθέσεων μετατρέπονταν φυσιολογικά σε εξίσου ψηλά επιτόκια χορηγήσεων, αποτρέποντας στην πραγματικότητα την όποια επιχειρηματική επένδυση, λόγω του πολύ ψηλού κινδύνου και των μεγαλύτερων πιθανοτήτων αποτυχίας.

Η Ελλάδα, με την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και έπειτα στην ευρωζώνη, όφειλε να εκμεταλλευτεί τα δισεκατομύρια των κοινοτικών ταμείων για να χτίσει ανταγωνιστικές υποδομές και να αποτελέσει ισότιμο μέρος στην Ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Επέλεξε να αυτοκτονήσει, στηριζόμενη στις υφιστάμενες πελατεικές δομές και την διογκούμενη παραοικονομία της.  Η Κύπρος αντίστοιχα, όφειλε να διαχειριστεί τα δισεκατομύρια που εισέρεαν για να χτίσει επιχειρηματικότητα μέσω της καινοτομίας κυρίως επειδή δεν είχε άλλες ανταγωνιστικές δυνατότητες. Κάτι τέτοιο έχει πετύχει το Ισραήλ τα τελευταία 50 χρόνια. Η Κύπρος, επέλεξε ένα σύστημα συστηματικής συγκάλυψης της ανομίας και ξεπλύματος ξένων κεφαλαίων που τελικά διόγκωσε τις δικές της ελλείψεις έναντι της Ευρωζώνης. Σκεφτείτε την Κύπρο, άν είχε προλάβει ή άν είχε διορθώσει έστω και καθυστερημένα τη λεηλασία του Χρηματιστηρίου. Κάθε χρόνο θα εισέρεαν στην πραγματική οικονομία 200 εκ. ευρώ περίπου μόνο απο αυτό τον τομέα!

Η αυτο-παγίδευση μας αυτή μπορεί δυστυχώς να θεωρηθεί ταυτόσημη μόνο με την αντίστοιχη Ελληνική εικόνα της τελευταίας δεκαετίας. Η Ελλάδα, με την ένταξη της στην Ευρωζώνη, εξαφάνισε τον τόκο στις καταθέσεις αλλά κράτησε τα επιτόκια δανεισμού της στα επίπεδα των δραχμικών. Αποτέλεσμα ήταν η διάλυση του όποιου επιχειρηματικού πλεονεκτήματος του ντόπιου δυναμικού είχε δημιουργηθεί επι δραχμής και η πλήρης απώλεια ανταγωνιστικών δυνατοτήτων σε μόλις μερικά χρόνια. Οι κυπριακές τράπεζες δεν ήταν κερδοφόρες επειδή ήταν ανταγωνιστικές αλλά επειδή συμμετείχαν σε ένα συγκεκαλυμμένο καθεστώς τοκογλυφίας. Την ίδια ώρα, η μακρυνή Φινλανδία, επέλεξε την είσοδο της στην Ευρωζώνη, για να απεξαρτηθεί απο τον κίνδυνο του Εθνικού της νομίσματος. Ωστόσο, επέλεξε να παίξει ίσοτιμα, να επενδύσει στην καινοτομία και να ανταγωνιστεί ισοίς όροις τις υπόλοιπες χώρες. ΔΕΝ επαναπαύτηκε και επομένως δεν απέτυχε όπως εμείς!

Σήμερα, έφτασε η ώρα να ανακαλύψουμε ότι το να υποκρινόμαστε τις ολίγον εγκύους επιφέρει ένα κρυφό λογαριασμό την ώρα που οι μάσκες πέφτουν. Το διαφαινόμενο κούρεμα είναι το λιγότερο που μπορεί να μας συμβεί. Στην πραγματικότητα, διαγράφουμε μέρος της φούσκας που δημιουργήσαμε στα πρόσφατα χρόνια. Άν πάλι αποφασίσουμε να ακολουθήσουμε το δικό μας δρόμο, υπάρχει και η δυνατότητα επιστροφής στη λίρα. Έχει φυσιολογικό επακόλουθο μια ανεξέλεγκτη υποτίμηση του Εθνικού νομίσματος και μια δύσκολη πορεία ανάκαμψης. Το δοκίμασε η Σουηδία την περασμένη δεκαετία και πέτυχε. Όμως η Σουηδία, για να διασφαλίσει ότι θα πετύχει, έστειλε τους ενόχους στη φυλακή. Εμείς πάλι, αποδείξαμε διαχρονικά ότι ποτέ δεν έχουμε ενόχους..  

Συμπερασματικά, είναι ώρα να παρουμε αποφάσεις για το μέλλον μας, σαν Κύπρος, σαν Ελλάδα, σαν Ευρώπη. Θέλουμε ένα οικογενειακό κράτος δικαίου και κοινωνικών ισορροπιών μέσα απο ένα σύστημα ίσων και διαφανών κανόνων ή ένα ανεξέλεγκτο ανταγωνισμό επιβίωσης των ισχυρότερων μελών και μόνο; Η Ευρώπη καλείται στις μέρες μας να αποφασίσει, επι μέρους αλλά και στην ολότητα της, άν επιθυμεί τη στενότερη ενοποίηση κανόνων και θεσμών και τη δημιουργία μιας πραγματικής ισότιμης και αλληλέγγυας οικογένειας ή την επιστροφή της στα έθνη-κράτη, με όσα θετικά και αρνητικά αυτό εμπεριέχει..

Ο Νίκος Ραφίδιας είναι πολιτικός επιστήμονας, μέλος της επιτροπής Συγκοινωνιών και Έργων, της επιτροπής Οικονομικών και της επιτροπής Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού στο Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών. Οι απόψεις που εκφράζονται αποτελούν κατα καιρούς προτάσεις και εισηγήσεις του σε αυτές τις επιτροπές ή στα αντίστοιχα υπουργεία.