Τετάρτη 9 Ιουλίου 2014

Ανατομία ενός εγκλήματος : Ανισότητα

Οι κοινωνίες είναι αναγκασμένες να συνεργάζονται, τόσο στο εσωτερικό τους όσο και στο διεθνές επίπεδο, σε μια βασική ανάγκη επιβίωσης αλλά και ομαλής συνύπαρξης τους. Αυτός είναι και ένας βασικός νόμος της φύσης που όταν καταπατείται οδηγεί σε απίστευτες ανισότητες. Ιδιαίτερα εμείς, σήμερα, άν αναλογιστούμε ότι εδώ και δέκα χρόνια είμαστε κι εμείς μέρος μιας οικογένειας με 27 άλλα μέλη, είμαστε αναγκασμένοι να μπορούμε να βρεθούμε στη δική τους θέση, να κατανοήσουμε τη δική τους άποψη και να δούμε με ποιό τρόπο θα μπορέσουμε να συνυπάρξουμε και να παράξουμε ευημερία και σταθερότητα σαν ένα ενιαίο σύνολο, αποτρέποντας τις ανισότητες. Πρόσφατα ανακάλυψα άλλον ένα επιστήμονα που μελετά τις ανισότητες και την μακροχρόνια επίδραση τους, ένα τομέα που μέχρι σήμερα είναι στο περιθώριο, με τις όσες τραγικές συνέπειες βιώνουμε. Η οικονομία των ανισοτήτων του Thomas Piketty έρχεται να προστεθεί στη λίστα όλων των τεκμηρίων που συλλέγω προσπαθώντας να εξηγήσω όσο πιο παραστατικά και πραγματιστικά την περσινή μας χρεοκοπία, την αντίστοιχη Ελληνική μερικά χρόνια πριν και τις επαναλαμβανόμενες χρεοκοπίες που παρατηρούνται στη διεθνή σκηνή.

Οι ανισότητες είναι ο βασικότερος λόγος και η ανομία είναι ο βασικότερος πυρήνας της απορρύθμισης. Και παρότι δεν υπάρχει άμεση μέτρηση τους, η συλλογή των έμμεσων δεδομένων (όπως οι δείκτες διαφθοράς) αρκούν. Σαν μαθητής, κάποια στιγμή κλήθηκα να επιλέξω το πεδίο των μελλοντικών σπουδών μου. Επιλέγοντας τον κλάδο της πολιτικής επιστήμης θεωρούσα τότε ότι είχα μια σίγουρη εργασία. Σύμφωνα με τη δική μου κοσμοθεωρία, ο αποκλεισμός των πολιτικών επιστημόνων απο την εκπαίδευση δεν ήταν δυνατός καθώς θα επέφερε αργά ή γρήγορα τη διάλυση της. Στο κάτω κάτω οι καθηγητές μας είχαν τη στοιχειώδη εντιμότητα να ομολογούν ότι δεν είχαν την ικανότητα να μας διδάξουν την πολτική σκέψη, απλά ήταν αναγκασμένοι απο το σύστημα να το κάνουν. Εικοσιπέντε περίπου χρόνια μετά, βλέπω την απόλυτη διάλυση ενός σαθρού συστήματος. Επέλεξε να δράσει μυωπικά, να εκχωρήσει κουτοπόνηρα τη δυνατότητα διδασκαλίας σε λάθος άτομα και έχτισε δύο γενιές άβουλων ανθρώπων που στη σημερινή πραγματικότητα αποκαλούνται παπαγάλοι.

Επιλέγοντας επαγγελματικά τον κλάδο της τεχνολογίας θεωρούσα ότι μπορούσα να αναμειχθώ και να εργαστώ σε μιά κατηγορία επαγγελματιών που βρίσκονται πάντα στην αιχμή της εξέλιξης. Παρότι σαν σκέψη ήταν απόλυτα σωστή, η όλη πορεία της κοινωνίας μας ήταν τέτοια που με διέψευσε για άλλη μιά φορά. Η κοινωνία μας δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα την αξία της τεχνολογίας. Παρέμεινε στο σημείο που βρισκόταν είκοσι χρόνια πριν (στα χρόνια του μπακκαλλοδεύτερου..) και απλά ξεπεράστηκε απο την πλειοψηφία των υπολοίπων κρατών. Αναλογιστείτε ένα άτομο που δουλεύει στον επαγγελματικό του χρόνο σε δύο-τρείς διαφορετικές αγορές και μπορεί να διακρίνει τις διαφορές και τις ελλείψεις που εντοπίζει στα αντίστοιχα άτομα και αγορές που παραμένουν προσκολλημένα σε μια μόνο περιοχή η χώρα. Η πρόσφατη μας χρεοκοπία ανέδειξε άλλο ένα πρόβλημα. Όντας χρεοκοπημένοι δεν είμαστε πλέον ικανοί να διατηρήσουμε την όποια έρευνα και ανάπτυξη σχεδιάζαμε και εφαρμόζαμε μέχρι σήμερα.. Αλλά, απο την άλλη, πολλοί θεωρούν καλύτερο το να μην γνωρίζεις απο του να είσαι η μειοψηφία που εντοπίζει αλλά ποτέ δεν εισακούεται..

Επιλέγοντας να εμπλακώ στην πολιτική σκηνή, σαν πολιτικός επιστήμονας, έμπαινα στο πεδίο των σπουδών μου και μπορούσα να προσφέρω στη βελτίωση της κυπριακής πολιτικής σκηνής. Αυτή η πολιτική σκηνή που έζησα, σε πολύ μεγάλο βαθμό, ήταν ένα θλιβερό μείγμα ανίκανων και κουτοπόνηρων πολιτικάντηδων που διόριζαν άχρηστα άτομα και διαιώνιζαν τη δική τους επιβίωση στηριζόμενοι σε αυτό τον φαύλο κύκλο. Μια βασική παράμετρος που δεν πρέπει να ξεχνούμε είναι ότι μια κλειστή κοινωνία μπορεί να επιβιώσει με αυτο το προβληματικό μοντέλο ακόμη και για αιώνες. Μέχρι τη μέρα που θα πέσουν οι μάσκες, μέχρι που να έρθει η ώρα της Άλωσης. Μια κοινωνία που ανήκει σε μια κοινωνία υγιούς ανταγωνισμού όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγκαστικά καταρρέει με την πρώτη αναποδιά. Αυτός ήταν ο λόγος της περσινής μας χρεοκοπίας. Το εσωτερικό σύστημα μας συντηρούσε το ισχύον βόλεμα, την ανικανότητα των ημετέρων και τον εφησυχασμό των κυβερνώντων. Σε καμία περίπτωση, κάτι τέτοιο δεν ήταν βιώσιμο για μεγάλο διάστημα όσο ένα αντίστοιχο μεγάλο μέρος της Ευρωπαϊκής οικογένειας προόδευε και εμείς, την ίδια ώρα,  με το έτσι θέλω, οπισθοδρομούσαμε..

Επιλέγοντας να ακολουθήσω μεταπτυχιακές σπουδές πίστευα ότι θα επιτύγχανα να κερδίσω γνώσεις ενός ψηλότερου επιπέδου. Δυστυχώς και αυτός ο μικρόκοσμος που γνώρισα ήταν ελεγχόμενος απο μια αντίστοιχη ομάδα επιτήδειων-μισθοφόρων που στόχος τους ήταν να αναπαραγάγεται η δική τους άποψη και οι δικές τους θεωρίες, όσο ληγμένες και άν είναι στις μέρες μας, και για όσο διάστημα έβρισκαν κρατικά και κοινοτικά κονδύλια να σφετερίζονται. Ήταν ιδιαίτερα σοκαριστικό να με συμβουλεύει καθηγητής μου να γράψω αυτά που ήθελε να διαβάσει ο βαθμολογητής μου. Η δική μου έρευνα και μελέτη δεν είχε κανένα λόγο να υπάρχει, άν συγκρουόταν με τους αλάνθαστους αυτούς καιροσκόπους, με τα όσα αποτελέσματα είχαμε τη... χαρά να απολαύσουμε, τη σοφία τους! Η σύγκριση του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου και των χωρών στις οποίες είχα την τύχη να βρεθώ, να παρατηρήσω και να δουλέψω με έκανε να συμβουλεύω τον καθένα που ζητούσε την άποψη μου να αποκλείσει τις όποιες σπουδές στο εσωτερικό, εάν και εφόσον μπορεί οικονομικά να αντεπεξέλθει οπουδήποτε αλλού, έξω απο εδώ..

Παράλληλα όμως, η πρόσφατη παταγώδης αποτυχία της ευρωπαϊκής, δήθεν δημοκρατικής, πολιτικής σκηνής να φέρει ουσιαστικά αποτελέσματα στον μέσο πολίτη της, καταδεικνύει το τέλος μιας εποχής.Οι πολίτες, τόσο εδώ όσο και οπουδήποτε αλλού, δεν έχουν πλέον καμία απολύτως σχέση με τα κόμματα και τις κομματικές ελίτ, τις ομάδες πίεσης, δήθεν ανανέωσης και δήθεν διαφάνειας. Οι απλοί πολίτες έχουν σήμερα τα προσωπικά τους προβλήματα τα οποία θεωρούσαν ότι θα επιλύουν οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι. Γι αυτό τους ψήφιζαν και γι αυτό τους χρυσο-πλήρωναν. Τα κόμματα και οι κομματικές ελίτ απο την άλλη είχαν σαν κύριο στόχο τους την υλοποίηση ενός δικού τους σχεδιασμού, άσχετου με τον απλό πολίτη, ενός μηχανισμού που θα τους επέτρεπε να κατακτήσουν την καρέκλα και να χτίσουν τους μηχανισμούς εκείνους που να τους διατηρήσουν στην καρέκλα, να γεμίζουν τις τζέπες τους  και παράλληλα να εμποδίζουν τους υπόλοιπους απο του να πλησιάσουν ή να καταλάβουν τί πραγματικά συμβαίνει.

Η σημερινή μας κατάσταση, τόσο στην πολιτική όσο και στην οικονομία, απλά θυμίζει την άποψη που έχει μια ομάδα τυφλών για έναν ελέφαντα. Εκεί που τον αγγίζει ο καθένας τους, σχηματίζει απλά τη δική του, μυωπική άποψη. Και φυσικά, σε μιά κοινωνία όπου οι προνομιούχοι στήνουν το παιχνίδι έτσι ώστε να έχεις μόνο μυωπική αποψή, αυτοί που το αντιλαμβάνονται πρώτοι επιλέγουν να απέχουν, να διαφοροποιούνται και να υπομένουν μέχρι να προκύψει κάποια νέα, πιο υγιής κατάσταση. Γιατί, πολύ απλά, δεν έχουν κανένα απολύτως λόγο να συμμετέχουν σε κανένα στημένο παιγνίδι..